Os títeres de cachiporra

Que son? 

Marionetas, títeres, muñecos de guante... 

Representan de forma caricaturesca personaxes ridículos: o vello celoso, o axente da orde pública lento de entendederas, a moza fermosa e frívola sen cerebro, o rapaz bugallán, o borracho sabio, o vago... 

O de sempre!

E tanto... Hoxe non poderían existir por mor dos guardiáns do "políticamente correcto".

Sabemos que xa na antigüidade romana había marionetas que eran empregadas para sátiras de tipos populares e de costumes.
A primeira mostra que temos é esta escea recollida no Roman de Alexandre, na idade media francesa.

Os italianos empregaron os títeres na Commedia dell'Arte e o seu Pulcinella (aquí Polichinela) foi un dos máis famosos entre os protagonistas da cachiporra.

 Os franceses chamaron ao seu personaxe Guignol, e tamén nós decimos moitas veces bonecos de guiñol. 

Os ingleses teñen a Punch, aínda que as súas historias son tremendas; hai insultos, escenas de moita violencia, mesmo os nenos teñen que ser informados antes de entrar ás representacións sobre o que van ver nelas.

Os argumentos das obras son sinxelos e presentan a eterna loita entre os listos e os tontos, son cuestións inxenuas, cheas de sátira e malicia, que divertiron dende hai séculos a moitas xeneracións de rapaces que non tiñan tantos entretenimentos coma vós.

Nos anos da famosa Xeneración do 27, o escritor e axitador cultural Federico García Lorca decidiu dotar ao títeres dunha vida máis longa e refinada. Recolleu os textos en  Los títeres de cachiporra, unha colección de obras onde o protagonista, Don Cristóbal, Cristobita, Cristobalín, é unha homenaxe ao antigo Polichinela. Lorca fixo textos de gran calidade para estas obras, chamadas menores, que levaron a tradición dos títeres e do mundo dos titiriteiros por toda a xeografía española.

Nestes tempos revoltos de perda xeneralizada de referentes culturais, convén recordar o que foron os títeres de cachiporra cando os nenos case non contaban e poucos momentos de lecer tiñan para rir todos xuntos aprendendo a querer o teatro.

Mesmo nos vosos benamados Simpson apareceu unha homenaxe aos títeres: